سیروز کبدی (cirrhosis of the liver) نوعی اختلال کبدی است که در آن بافت زخم به تدریج جایگزین سلول های سالم کبدی شده و در صورت پیشرفت بیماری، در نهایت ممکن است عملکرد کبد دچار اختلال شده و متوقف شود.
علائم سیروز کبدی چیست و چگونه درمان می شود؟
سیروز کبدی یک بیماری پیشرونده است که طی سال ها و به آرامی رشد می کند.
در اثر آسیب های مکرر و طولانی مدت به کبد، بافت های سالم کبد تخریب شده و بافت زخم جای آن ها را می گیرد که عوارض خطرناکی به دنبال داشته و ممکن است جریان خون را نیز دچار مشکل کند.
آمار نشان می دهد سیروز کبدی عامل مرگ 12 نفر از هر 100 هزار نفر جمعیت ایالات متحده می باشد.
علائم سیروز کبدی
فوق تخصص گوارش خوب در تهران در مورد علائم سیروز کبدی توضیح داد : سیروز کبدی در مرحله آغازین بیماری علائم واضح و شایعی ندارد اما به مرور و با رشد بافت زخم، عملکرد کبد دچار مشکل شده و نشانه های زیر ممکن است در فرد ظاهر شود:
- پدیدار شدن مویرگ های خونی در قسمت بالایی شکم
- خستگی
- بیخوابی
- خارش پوست
- کاهش اشتها
- کاهش وزن
- حالت تهوع
- درد یا حساسیت تماسی در ناحیه کبد
- کف دست قرمز یا لکه دار
- ضعف
- با پیشرفت بیماری ممکن است علائم و نشانه های زیر نیز ظاهر شود:
- افزایش تعداد ضربان قلب
- تغییرات شخصیتی
- خونریزی لثه
- کاهش حجم بدن از جمله بازوان
- مشکل هضم دارو و الکل
- گیجی
- سرگیجه
- تولید مایع در پاها (ادما)
- ریزش مو
- کبودی
- زردی (یرقان) یا زرد شدن پوست، سفیدی چشم و زبان
- کاهش میل جنسی
- مشکلات حافظه
- تب مکرر و افزایش خطر ابتلا به عفونت
- گرفتگی عضلات
- خونریزی بینی
- درد در شانه راست
- تنگی نفس
- مدفوع سیاه و قیری رنگ یا خیلی کم رنگ
- ادرار تیره
- خون بالا آوردن
- مشکلات در راه رفتن و تحرک
به دنبال جایگزینی بافت کبدی با بافت زخم، برخی گره های احیاکننده به صورت توده هایی در کبد ایجاد می شود که نتیجه تلاش کبد برای درمان آسیب ها می باشد.
علت سیروز کبدی چیست؟
برخی از عوامل شایع و موثر در ابتلا به سیروز کبدی عبارتند از:
- اعتیاد به مصرف الکل
- ابتلا به هپاتیت B و C
- کبد چرب
- فلزات سمی در بدن
- هپاتیت خود ایمنی
- بیماری های ژنتیکی؛ مانند هموکروماتوز (تجمع آهن در کبد) و ویلسون (تجمع مس در کبد)
- انسداد مجاری صفراوی؛ بر اثر بیماری هایی همچون سرطان مجاری صفراوی یا سرطان پانکراس ایجاد می شود.
- سندرم باد کیاری؛ باعث ایجاد لخته های خون در رگ های کبدی می شود.
- فیبروز کیستیک
- کلانژیت اسکلروزیس اولیه؛سخت شدن و زخم مجاری صفراوی
- گالاکتوزمی
- انگل شیستوستومیوز
روش های درمان سیروز کبدی
تشخیص زودهنگام سیروز کبدی به درمان علت اصلی و کاهش عوارض آن کمک زیادی می کند. روش های درمانی سیروز کبدی تا حد زیادی بر درمان عوامل اصلی و عوارض آن، برای جلوگیری از پیشرفت بیماری تمرکز دارد. از جمله:
1- رژیم غذایی متعادل و مصرف مولتی ویتامین ها
یک فوق تخصص گوارش خوب در شیراز ادامه داد افراد مبتلا به سیروز کبدی باید از غذاهای فراوری شده و نمک پرهیز کرده و مولتی ویتامین ها و مواد غذایی سالم به رژیم غذایی خود اضافه کنند و با رژیم غذایی سالم از بروز چاقی، کلسترول و قند خون بالا پیشگیری کنند.
2- درمان اعتیاد به الکل
اگر سیروز کبدی ناشی از اعتیاد طولانی مدت به الکل باشد مهم است که بیمار اعتیاد را ترک کرده و از مصرف الکل اجتناب کند.
3- اجتناب از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی
داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن باعث بدتر شدن وضعیت بیماری و عملکرد کبد و کلیه می شود.
4- درمان بیماری های موثر در ابتلا به سیروز کبدی
در صورتی که سیروز کبدی ناشی از آسیب سلول های کبدی از بیماری های هپاتیت B یا C باشد در این صورت احتمالا پزشک داروهای ضد ویروس برای کنترل آسیب ها تجویز خواهد کرد.
برای جلوگیری از ابتلا به هپاتیت B از واکیسناسیون استفاده می شود اما برای ویتامین C واکسنی وجود ندارد. همچنین متخصص گوارش در مشهد گفت در صورتی که بیمار به هموکروماتوز یا ویلسون مبتلا باشد از داروهایی جهت کاهش آهن و مس کبد و جلوگیری از آسیب بیشتر به کبد استفاده می شود.
در صورتی که فرد مبتلا به هپاتیت خودایمنی باشد از داروهای پردنیزون و آزاتیوپرین برای سرکوب سیستم ایمنی و کاهش التهاب کبد استفاده می شود.
